نقش معامله گرها و سرمایه گذاران در بازار
بسیاری از مردم واژه های «معامله گر» و «سرمایه گذار» را به جای هم استفاده می کنند، در حالی که در حقیقت این واژه ها نشان دهنده دو نوع فعالیت بسیار متفاوت هستند.
هم معامله گران و هم سرمایه گذاران در بازارهای مشترکی فعالیت میکنند، اما نوع فعالیت و استراتژیهای مورد استفادهشان با هم تفاوت دارد. در هر حال وجود هر دو گروه برای عملکرد درست بازار لازم است. این مقاله نگاهی به هر دو گروه و استراتژی هایی دارد که آن ها برای کسب سود از بازار استفاده می کنند. ادامه مطلب ...
مهندسی مالی در ایران
پیدایش رشته مالی که خود از مبانی علمی مالی رشته های اقتصاد، مدیریت، پژوهش عملیاتی، حسابداری و سایر رشته های مرتبط بهره برده به اوایل قرن بیستم بر می گردد. در آن زمان فرایند ادغام شرکت ها به سبب توسعه بازار محصولات و پس از احداث راه آهن سراسری ایالات متحده، گسترش یافته بود. و بدیهی است مدیریت چنین سازمانهای بزرگی نیاز به روشهای نظام مند و علمی داشت. خصوصاً مدیریت امور مالی این شرکتها موضوع مهمی بود که از آن جمله می توان به بحث تامین منابع مالی، مدیریت دارایی ها و مدیریت ساختار سرمایه شرکت اشاره کرد. بدین صورت رشته مالی تولد یافت و در طول قرن بیستم و آغاز قرن بیست و یکم دائماً تحولات قانونی و پیشرفتهای اقتصادی و ظهور دانشمندان و اندیشمندان در این حوزه، باعث تکامی این رشته به عنوان علمی مجزا گردید. ادامه مطلب ...
سخنرانی مارک اسکوزن؛ از مشهورترین مشاوران سرمایه گذاری
نکتههای سانسور نشده و حیاتی که هر سرمایهگذاری باید بداند
عصر به خیر دوستان سرمایهگذار! امروز یک درخواست ویژه دارم. لطفا آن را جدی بگیرید. من از حامیان این کنفرانس و همه حضار میخواهم که دستگاههای ضبط صوت خود را خاموش کنید تا بتوانید آزادانه و بیپرده راجع به چند مساله بسیار حساس صحبت کنیم.
امروز میخواهم چند توصیه بسیار بدی که این روزها مطرح میشود را افشا کنم و مهمتر از آن به شما هشدار دهم که از بعضی سرمایهگذاریهای نامناسبی که در حال حاضر انجام آنها تشویق میشود، دوری کنید. همچنین میخواهم درباره چند فعالیت بسیار دردسرساز که دولت در حال انجام آنها است، به شما هشدار دهم. اما قصد این را ندارم که گفتههایم را تعدیل کنم، پس لطفا کسی صحبتهای من را ضبط نکند! ادامه مطلب ...
نحوه معاملات نقدی و آتی های طلا در بورس استانبول
چه کسانی حق معامله در بورس طلای استانبول را دارند؟
- بانک های خارجی و داخلی، شرکت هایی که در امور طلا کار می کنند، ادارات ارزی، تولیدکنندگان و بازاریابان طلا، تعمیرکنندگان طلا و کسانی که از معاونت خزانه داری مجوزگرفته ونیزکسانی که از مقررات بورس طلای استانبول تبعیت می کنند. ادامه مطلب ...
لزوم قانونمندی معاملات آتی در بورس
پس از فراهم شدن زیر ساختارهای معاملات آتی و راه اندازی آن در بورس موارد زیر باید مورد توجه قرار گیرد :
1. کنترل قیمت ها
چنانچه قیمت ها در بورس تحت کنترل نباشد، قیمت کالاها احتمالا به طور بی رویه افزایش خواهد یافت.
2. خطر دستکاری قیمت ها
دستکاری در قیمت از معضلات اصلی بورس ها من جمله بورس معاملات آتی است که به شدت باید با آن برخورد نموده و توسط هر کس انجام شود باید طبق قانون به مجازات برسد.
3. زمینه سازی ورود افراد عادی در معاملات آتی
لازم است در بورس کالا و معام لات آتی آنچنان فرهنگ سازی شود تا افراد مستقل عملا وارد معاملات آتی شده و عرضه معاملات فقط در دست کارگزاران خلاصه نشود. ادامه مطلب ...
تاریخچه شروع معاملات آتی (اوراق مشتقه)
تولیدکنندگان گندم شیکاگو در سال 1848 برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آن را بستانند . به تدریج کشاورزان (فروشندگان) و دلالان (خریداران) شروع را پایه ریزی (Futures) به گرفتن نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده کردند و زمینه معاملات آتی کردند، بدین معنی که تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده (تاریخ تحویل کالا) با قیمت توافق شده بفروشد. در این راستا کشاورز از ق بل می داند که وجه خود را دریافت می کند و دلال نیز از قیمت کالا با خبر می شود و این معامله برای هر دو طرف معامله سودمند است . این نوع قراردادها به سرعت رایج شد و قراردادها را قبل از تاریخ تحویل دست به دست چرخاند . اگر دلالی احساس می کرد نیازی به گندم ندارد، قرارداد خود را به فردی که گندم را نیاز داشت می فروخت ، مشابه آن نیز ، تولیدکننده که قصد عدم تحویل گندم را داشت مسوولیت تحویل واقعی گندم را به دیگری منتقل می کرد . قیمت قرارداد وابستگی به وضعیت و حرکت قیمت گندم و سیستم عرضه و تقاضا در بازار داشت . ادامه مطلب ...
تعریف بانک :
بانک یک اداره تجارتی است، که از نزد مردم پول را جمعآوری نموده و به دیگر تجاران، صنعتکاران و افراد ضرورتمند به قرض میدهد، که بانکهای فعلی در مقابل پولی که به تجاران و صنعتکاران قرض میدهند، درصدی سود از آنها میگیرد و از طرفی بانک هم به کسانی که پولهایشان را جمع کرده درصدی سود و فایده میدهد.
درواقع به طور کلی بانکها موسساتی هستند که از محل سپردههای مردم میتوانند سرمایههای لازم را در اختیار صاحبان واحدهای صنعتی، کشاورزی و بازرگانی و اشخاص قرار دهند.
بانکها به دو دسته بانکهای تجاری و بانکهای تخصصی تقسیم می شوند. ادامه مطلب ...
سیاست تقسیم سود هر شرکتی نقش مهمی در ارزش سهام آن شرکت دارد. تئوری های مختلفی درباره سیاست تقسیم سود ارائه شده است که هر یک بر موارد خاصی تمرکز کرده و آن جنبه را مورد توجه قرار داده اند. برای مثال تئوری پرنده ای در دست یا سیلی نقد به از حلوای نسیه می گوید که سهام داران سود تقسیمی بالا را به سود سرمایه ترجیح می دهند، زیرا احساس می کنند که سود سرمایه ای به عوامل مختلف و مخصوصا مالیات بستگی دارد و بهتر این است که در پایان سال مالی سود خود را دریافت کنند. برای افراد مختلف دارای چشم اندازهای متفاوت سرمایه گذاری میزان سود تقسیم شرکت ها مهم است. بر اساس دسته بندی گوردون و والتر موسسات به سه گروه تقسیم می شوند (از لحاظ سیاست تقسیم سود): ادامه مطلب ...
نکات آموزنده در دادوستد سهام
چکیده:
آنچه که شما در این مقاله مورد مطالعه قرار خواهید داد بخشهایی از کتاب تحلیل تکنیکی از الف تا ی نوشته "محمد مساح" می باشد. در این کتاب به نکات آموزنده ای در دادوستد سهام پرداخته شده و با استفاده از نمونه های واقعی در بازار سرمایه ایران ، می توانید مفاهیم را بهتر درک کنید. ادامه مطلب ...
مفهوم P/E
P/E یا نسبت قیمت به سود یکى از افزارهاى قدیمى و عموماً پر استفاده به منظور ارزش گذارى سهام است. هر چند محاسبه P/E بسیار ساده است، اما تفسیر آن عملاً دشوار مى نماید. در شرایط معینى این نسبت بسیار گویا و در زمان هاى دیگر کاملاً بى معنا جلوه مى کند. از این رو، غالباً سرمایه گذاران این اصطلاح را نادرست به کار مىگیرند و در تصمیماتشان بیش از حد لازم به آن وزن مىدهند. ادامه مطلب ...
قرارداد آتی
قرارداد آتی، قراردادی است بین دو طرف اصلی فروشنده و خریدار که براساس آن طرفین تعهد می کنند کالای خاصی را در آینده و به قیمتی که اکنون مشخص می کنند معامله کنند. در زمان انعقاد قرارداد آتی، بین خریدار و فروشنده پولی رد و بدل نمی شود و همیشه این امکان وجود دارد که قیمت کالا تا تاریخ سررسید قرارداد، نسبت به قیمت توافق شده تغییر اساسی کرده و یکی از طرفین قرارداد، از اجرای تعهدات خود سرباز زند. به منظور جلوگیری از امتناع طرفین از انجام تعهدات و تحکیم قرارداد، معمولاً در زمان انعقاد قرارداد، شخصی به عنوان ناظر تعیین و توسط هریک مبلغی تحت عنوان وجه تضمین نزد وی سپرده می شود. این فرد به عنوان شخص ناظر بر حسن جریان قرارداد عمل کرده و در صورتی که هر یک از طرفین از اجرای تعهدات خود امتناع کند، وجه تضمین وی را به نفع طرف مقابل مورد استفاده قرار می دهد. ادامه مطلب ...
چگونه میلیونر شویم؟
جیم بیلند راجرز (متولد ۱۹ اکتبر ۱۹۴۲ اهل دموپولیس ایالت آلاباما) یک سرمایهگذار آمریکایی و مفسر مالی موفق است که در حال حاضر در سنگاپور زندگی میکند. او یکی از پدیدآورندگان کوانتوم فاند (Quantum Fund) ،استاد دانشگاه، نویسنده، مفسر اقتصادی است.نشریاتی چون تایم، واشینگتن پست و نیویورک تایمز، بارونز فوربز، فورچون، وال استریت جورنال، فایننشال تایمز و بسیاری دیگر از نشریاتی که در زمینه اقتصاد یا فاینانس به فعالیت میپردازند به طور مستمر مقالاتی در مورد وی به چاپ رساندهاند. وی خود را پیرو مکتب اتریشی در اقتصاد میداند. ادامه مطلب ...
گزارش وضعیت 20 شرکت دولتی پس از واگذاری
20 پژوهشگر و 20شرکت
بانک صنعت و معدن با همکاری 19تن از پژهشگران دانشگاه شهید بهشتی به سرپرستی دکتر محمدحسینی روی وضعیت وتغیر نسبتهای تجاری ,تولیدی ,مالی ,سازمانی 20 شرکت قبل وبعد واگذاری پزوهشی را انجام داده اند یخچال سازی لرستان , پارسیلون , نخ خمین , شهر صنعتی کرمانشاه وسردخانه بزرگ شیراز,لوله سازی خوزستان , فنر والیاژ ایران وصنایع ریسندگی بافندگی فومنات ومتالوژی پودرولاستیک پارس وتولیدی شاهوو فراشن ولامپ الوند وشرکت مجری پروزه وریسندگی خاورونساجی خوی هتل کادوسان ,هتا کادوس ,صنایع ریسندگی ,فرش غرب و نساخی بابکان 20شرکت مورد برسی در این تحقیق هستند . ادامه مطلب ...
اجزای ریسک
عوامل تشکیل دهندهی ریسک را که باعث تغییر در قیمت سهم در بازار میشود، میتوان در مقولههای زیر دسته بندی کرد:
ریسک سیاسی (Political Risk)
ریسک سیاسی یا کشور عبارت است از کاهش ارزش سرمایه که به دلیل تغییرات در سیاستها و نظامهای سیاستگذاری یک کشور رخ میدهد. این ریسک به انتظارات سرمایهگذار نسبت به آینده سیاسی کشور بستگی دارد. بنابراین تغییراتی که در قیمت رخ میدهد، از کنترل شرکت منتشر کننده سهام خارج است. یک جنگ ناگهانی یا پایان یافتن آن، انتخاب رئیس جمهور جدید یا فوت ناگهانی او، رونق سفته بازی، خروج ناگهانی مقدار هنگفتی طلا از بازار و امثال اینها، از جمله رخدادهایی هستند که پیامدهای روانی بسیار زیادی بر بازار سهام دارند. ادامه مطلب ...
ارزش در معرض ریسک
(Value at Risk)
ارزش در معرض ریسک (VaR) روش ارزیابی و تشخیص ریسک است که از تکنیکهای آماری استاندارد که به طور روزمره در زمینههای تکنیکی دیگر نیز به کار میرود، استفاده مینماید. به طور قراردادی، ارزش در معرض ریسک بیشترین زیان مورد انتظار را در افق زمانی مشخص در سطح اطمینان معین اندازهگیری مینماید. برای مثال، یک بانک ممکن است اعلام کند ارزش در معرض ریسک روزانه خرید و فروش پرتفوی بانک در سطح اطمینان 99 درصد، 35 میلیون دلار است. به عبارت دیگر، تنها در یک مورد از 100 معامله روزانه ممکن است ضرر و زیانی بیش از 35 میلیون دلار رخ بدهد. این عدد منفرد، (منظور ارزش در معرض ریسک است) چگونگی مواجهه بانک با ریسک بازار را به طور خلاصه نشان میدهد. و همینطور ارزش در معرض ریسک، ریسک را برحسب دلار اندازه میگیرد.
سهامداران و مدیران مؤسسات مالی میتوانند تصمیمگیری کنند که آیا با این سطح از ریسک، آسوده خاطر میباشند یا خیر. اگر پاسخ منفی باشد، باید پروسهای که منجر به محاسبه ارزش در معرض ریسک شود، طی شود تا معین شود که ریسک در کجا باید اصلاح گردد.
ارزش در معرض ریسک برعکس اندازهگیریهای سنتی ریسک، نمایی کلی و جامع از ریسک پرتفوی که برای محاسبه میزان بدهی به دارایی و همبستگیها و وضعیتهای جاری به کار میرود، ارائه مینماید. در نتیجه ارزش در معرض ریسک، واقعاً سنجش ریسک با نگاهی آیندهنگر میباشد. ارزش در معرض ریسک نه تنها در تمام شعب بانک بلکه برای تمام انواع اسناد مالی کارایی دارد. بعلاوه روششناسی ارزش در معرض ریسک میتواند از ریسک بازار به انواع دیگری از ریسکهای مالی تعمیم یابد.
مدل ارزش در معرض ریسک دربردارنده سه عامل اصلی میباشد که عبارتاند از "افق زمانی سنجش و پیشبینی ریسک"، "درجه اطمینان پیشبینی" و "میزان سرمایه".
رویکردهای محاسبه مدل ارزش در معرض ریسک
1. رویکردهای پارامتری
ü روش میانگین متحرک MA (نرمال و t-student)
ü روش میانگین متحرک نمائی EWMA) Risk metrics) (نرمال و t-student)
ü روش GARCH (نرمال و t-student)
2.رویکردهای غیر پارامتری
ü روش شبیهسازی تاریخی
ü روش شبیهسازی تاریخی هیبریدی (Hybrid Historical Simulation)
ü روش شبیهسازی تاریخی متقارن (Antithetic Historical Simulation)
ارزش در معرض ریسک (VaR) و دلایل استفاده از آن
در دنیای مالی کنونی، «ارزش در برابر ریسک» از جمله مهمترین مواردی است که در سنجش ریسک مورداستفاده قرار میگیرد. هدف اصلی مدیریت پرتفوی، بهینهسازی تخصیص داراییها مطابق بازده موردانتظار و درجه ریسک است. مقایسه استراتژیهای متنوع مدیریت پرتفوی با ابزار مختلف عملاً کاری نسبتاً مشکل است. مشتریان علاقه دارند از مقدار زیان پرتفوی خود در شرایط مشخص، اطلاع داشته باشند. از سوی دیگر، ریسک بازار شامل انواعی مختلف از ریسکهاست که هر یک دارای خصوصیات خاص خود هستند.
مدلهای مربوط به ریسک پرتفوی، با سرعت از توزیع سود و زیان سنتی، به ارزش در برابر ریسک، توسعه پیدا کردهاند. این معیار بهعنوان تکنیکی در مدیریت ریسک، توضیح میدهد که زیان محتمل در طول دورهای معین، در سطح اطمینانی معین، ناشی از قرار گرفتن در معرض ریسک بازار است. ارزش در معرض ریسک که «سرمایه در معرض ریسک» نیز نامیده میشود، مبلغی از ارزش پرتفوی یا دارایی را مشخص میکند که انتظار میرود طی دوره زمانی مشخص و تا میزان احتمالی معین، از دست برود. مثلاً یک بانک ممکن است اعلام کند ارزش در معرض ریسک روزانه خرید و فروش پرتفوی بانک، در سطح اطمینان 95 درصد، 10 میلیون است. و این یعنی تنها در 5 مورد از 100 معامله روزانه، ممکن است زیانی بیش از 10 میلیون اتفاق افتد.
سادگی مفهوم «ارزش در برابر ریسک» این امکان را فراهم میسازد که نهتنها برای آن دسته از مؤسسات مالی که شامل عملیات تجاری در مقیاس وسیع میشوند بلکه برای بانکهای کوچک، شرکتهای بیمه، نهادهای سرمایهگذاری و کسب وکارهای غیرمالی نیز بهعنوان مقیاس ریسک استاندارد معرفی شود. ارزش در برابر ریسک، به ابزاری غیرقابل انکار برای کنترل ریسک و بخش جداییناپذیری از روشهای توزیع سرمایه بین محیطهای متنوع تجاری تبدیل شده است. محاسبه ریسک در پرتفویهای سرمایهگذاریهای کنونی که شامل انواع ابزار مالی از جمله سهام، اوراق قرضه و انواع ابزار مشتقه است، تنها از طریق این شاخص قابل اندازهگیری است زیرا بهدلیل ویژگیهای خاص ابزار مشتقه، از جمله نبود رابطه خطی بین بازدهی ابزار و دارایی اصلی تعهد شده، نمیتوان از روشهای دیگر برای محاسبه ریسک استفاده کرد.
شکل 1: ارزش در معرض ریسک در سطح اطمینان 5 درصد
ارزش در معرض ریسک، نگاهی روبه جلو بوده، آخرین ترکیب پرتفوی و ارزش بازار داراییها را لحاظ کرده، متغیرهای بازار را برای افق زمانی کوتاهتری پیشبینی کرده و براوردی دقیقتر از ریسک را ارائه میدهد. این معیار چارچوبی برای تحلیل ریسک پیشنهاد کرده و برای مدیران عالی، قابل فهمتر و ملموستر است.
"نیل گولیدمن" یکی از طراحان معیارهای جدید ارزش در معرض ریسک با کمک دیگر کارشناسان، مفاهیم مورداستفاده در معیارهای ارزش در معرض ریسک را توسعه داد. در 1993 گولیدمن طی کنفرانسی، سیستم ارزش در معرض ریسک شرکت « جی.پی.مورگان» را برای نخستین بار به مشتریان معرفی کرد.
با توجه به اینکه معاملهگران ابزار مشتقه با ریسک بازار بیشتری روبهرو هستند، توصیه شده است که پرتفویها بهصورت روزانه و مطابق با قیمتهای بازار، ارزشگذاری شده و ریسک آنها از طریق ارزش در معرض ریسک و آزمون استرس، موردسنجش قرار گیرد.
تحقیقاتی نظری که بر ارزش در برابر ریسک بهعنوان ابزار سنجش ریسک تأکید دارند، توسط «جوریون» (1997)، «داود» (1998) و «ساندرز» (1999) آغاز شد. آنها دیدگاه ارزش در برابر ریسک را که مبتنیبر نمایش مدیریت ریسک بود، به انتخاب خود و یا بهدلیل الزام مقررات، بهعنوان استاندارد صنعت بهکار بردند. «بودنر» (1998) مدیریت مبنیبر ارزش در برابر ریسک توسط مؤسسات مالی و غیرمالی را بررسی کرده است.
در طرح تحقیقی سرمایه مبتنیبر ریسک (1996)، کمیته بال نظارت بانکی استفاده از ارزش در برابر ریسک را مشروط بر استانداردهای کیفی و کمی استاندارد تأیید کرد. گزارش بانک بینالمللی تسویه فیشر (1994) به ترویج استفاده عمومی واسطههای مالی از روش ارزش در برابر ریسک کمک کرد.
شناخت این مدلها توسط جوامع و سامانگرهای مالی، شاهدی بر رشد آنهاست. در 1997، کمیسیون اوراق بهادار و بورس، ساختارهای مختلف مالی شامل بانکها و دیگر نهادهها را ملزم کرد تا ریسک بازاری را که در معرض آن هستند، با استفاده از محاسبه ارزش در برابر ریسک تعیین و گزارش کنند. این کمیسیون، روش موردبحث را به مثابه قانون، تصویب کرده است.
بانکهای بزرگ میتوانند با استفاده از معیار ارزش در برابر ریسک، ذخیره سرمایه لازم برای پوشش ریسک بازار را تعیین کنند. تحقیقی که در بانکهای سوئیس انجام گرفت، نشان داد بانکهایی که مفهوم ارزش در برابر ریسک را بهکار میگیرند، کارایی بیشتری دارند زیرا این مفهوم را بهصورت عملی در مدلسازی (اگر - پس) معاملات آتی و نیز سنجش و کنترل ریسک بازار در تصمیمات مدیریت پرتفوی و تخصیص داراییهای خود، بهکار میبرند.
با استفاده از مدیریت برمبنای ارزش در برابر ریسک میتوان امیدوار بود که احتمال شکستهای مالی در ابعاد وسیع کاهش یابد. از دیدگاه بانکها، ارزش در برابر ریسک دارای نقاط مثبت و منفی بوده و این روش مشابه مخرج مشترک ریسکهای مختلف است. دلیل استفاده مدیران پرتفوی، از VaR قیاسپذیری این روش بین داراییهای مختلف و کسبوکارهای مختلف است.
روشهای محاسبه VaR
روشهای محاسبه VaR به دو نوع «پارامتریک» و «ناپارامتریک» تقسیم شده است.
روش پارامتریک بهروش واریانس – کوواریانس و برخی روشهای تحلیلی خلاصه میشود. روش ناپارامتریک نیز شامل شبیهسازی تاریخی و شبیهسازی مونت کارلو است. بهکارگیری هر یک از این روشها تا اندازه زیادی تحتتأثیر نیازهای تحلیلگران و مقامات تصمیمگیرنده سازمان، نوع داراییهای موردبررسی، میزان دقت و سرعت موردنظر در محاسبات و دیگر ملاحظات قرار دارد.
روش واریانس – کوواریانس
روش پارامتریک شامل شناسایی سرمایهگذاریهای انجام شده درمورد هر دارایی و تعیین میانگین و ماتریس کوواریانس بازده داراییهاست. با استفاده از رابطه زیر میتوان ارزش در برابر ریسک را محاسبه کرد:
مفروضات این روش به شرح زیر است:
1.بازده سرمایه گذاری از توزیع نرمال پیروی می کند
2. بازده سرمایه گذاری به لحاظ زمانی مستقل است.
3. دوره زمانی یک روزه، دوره زمانی مناسبی برای محاسبه VaR است.
4. بین عوامل ریسک بازار و ارزش دارایی ها رابطه خطی وجود دارد.
5. توزیع بازده پرتفوی را می توان با استفاده از روش مارکویتز براساس نرخ بازده مورد انتظار، انحراف معیار دارایی های منفرد تشکیل دهنده پرتفوی، همبستگی میان ترکیب دوبه دوی دارایی ها و وزن دارایی های منفرد موجود در پرتفوی محاسبه کرد.
VaR : ارزش در معرض ریسک
a: سطح اطمینان Var : ارزش در معرض ریسک
a: سطح اطمینان
M: ارزش بازار دارایی
T: طول دوره زمانی محاسبه بازده
در معادله فوق با دانستن انحراف معیار روزانه _ ، انحراف معیار T روز از رابطه _ قابل محاسبه است.
در این معادله با دانستن انحراف معیار روزانه a انحراف معیار T روز از رابطه قابل محاسبه است.
روش شبیهسازی تاریخی
روش شبیهسازی تاریخی برای براورد ارزش در معرض ریسک، فرض خاصی را در مورد توزیع تغییرات عوامل بازار، مدنظر نمیگیرد و مبتنیبر پایه تقریب خطی نیست. این روش چنین فرض میکند که توزیع تغییرات احتمالی عوامل بازار برای دوره بعدی، مشابه توزیع مشاهده شده در N دوره گذشته است.
شکل 2: سیستم مدیریت ریسک یکی از بانکهای سوئیس
روش شبیهسازی مونت کارلو
این روش، در برخی موارد مشابه روش شبیهسازی تاریخی است. در این روش نیز فرض نرمال بودن توزیع بازدهی، الزامی نیست. لذا روش شبیهسازی مونت کارلو مشابه روش شبیهسازی تاریخی، پرتفویهای متشکل از اختیار معامله و دیگر ابزاری را پوشش میدهد که ارزش آنها تابعی غیرخطی از عوامل بازار است. روش شبیهسازی مونت کارلو برخلاف روش شبیهسازی تاریخی، از اطلاعات تاریخی استفاده نکرده و با استفاده از فرایندهای تصادفی و نمونههای شبیهسازی شده متعدد ساخته شده توسط رایانه، تغییرات آتی را پیشبینی میکند.
محدودیتهای تحلیل ارزش در معرض ریسک
این معیار، ریسک پرتفوی را صرفاً در یک عدد تحتعنوان VaR خلاصه میکند. همین ماهیت ساده و خلاصه ارزش در معرض ریسک که موجب جذابیت آن میشود، مهمترین محدودیت آن نیز بهشمار میآید. VaR تنها به مبلغ ریالی ریسک پرتفوی توجه دارد و تبادل ریسک و بازده موردانتظار را نادیده میگیرد. این امر موجب حذف بخش قابلتوجهی از اطلاعات پرتفوی میشود. لذا این شاخص برای رتبهبندی و مقایسه فرصتهای مختلف سرمایهگذاری مناسب نبوده و تنها میتوان از آن برای مقایسه پرتفویهای با نرخ بازده موردانتظار یکسان استفاده کرد.
مشکل دیگر کاربرد VaR این است که برای محاسبه آن روش منحصر بفردی وجود ندارد. همین امر موجب میشود تا تحلیل نتایج حاصله، دستخوش قضاوتهای ذهنی تحلیلگران قرار گیرد. مضافاً اینکه، هیچ یک از روشهای محاسبه VaR نسبت به بقیه، مزیتی مطلق ندارد. از سوی دیگر باید توجه داشت که VaR نوعی تحلیل آماری است که عمدتاً در تعیین کمی ریسک بازار کاربرد دارد و از ارزیابی ریسک مربوط به رویدادهای کیفی ناتوان است. همچنین VaR محاسبه شده توسط تحلیلگران تا اندازه زیادی به «صدک» انتخاب شده بهعنوان بحرانیترین حالت ممکن وابسته است. بهبیانی دیگر، VaR محاسبه شده برای 01/0=a با VaR مربوط به 05/0=a متفاوت است.
در شرایط عادی، VaR برای سنجش ریسک کوتاهمدت (یک روز تا دو هفته) دارای بیشترین کاربرد است. زمانی که الگوهای بازار به دلیل بروز وقایع ناگوار از حالت عادی خارج میشوند، VaR معمولاً بهمیزان قابلملاحظهای، ریسک را دست پایین اعلام میکند. همچنین، تحلیل VaR نیازمند آن است که قیمتهای تاریخی داراییها، مشخص و معلوم باشد. در مورد داراییهایی که قبلاً در بورس و بازارهای ثانویه موردمعامله قرار نگرفتهاند، امکان محاسبه VaR وجود ندارد. استفاده از روش VaR مشابه هر روش دیگر محاسبه ریسک، دارای کمبودها و مشکلات خاص خود است. این روش متکیبر برخی مفروضات خاص و سادهکننده است که انطباقی 100 درصد با واقعیت ندارند.
این مدل نیز همانند هر مدل دیگر، تلاش دارد تا با استفاده از مفروضاتی نزدیک به واقعیت، به نتایجی کاربردی و مفید دست یابد. دنیای واقعی، پیچیده و متشکل از جزئیات زیادی است که مدلها نمیتوانند و احتمالاً نباید آنها را در برگیرند. نقش مدل، غالباً این است که ساختارهای پیچیده را ساده و عوامل مهم را برجسته سازد. یک مدل خوب مالی، مدلی است که در شناسایی متغیرهای اصلی از دیگر عوامل، به تحلیلگر کمک کند. ارزیابی یک مدل تنها براساس توانایی پیشبینی آن صورت میگیرد و نباید آن را براساس مفروضات بهکار رفته و یا بر پایه جامعیت مدل در پوشش تمامی جزئیات دنیای واقعی، موردسنجش قرار دارد. بهبیانی دیگر، اگر یک مدل بتواند در پیشبینی آینده و بهبود کارایی فرایند تصمیمگیری کمک کند، میتواند در عین سادگی موفق باشد.
عدهای، چنین استدلال میکنند که محاسبه منظم ارزش روز داراییها در دورههای زمانی کوتاه مدت، معرف نوسان بالای درامدها خواهد بود و اینگونه نگرش به ریسک، ممکن است گمراهکننده باشد. در پاسخ به این گروه باید گفت با پیچیده و تخصصیشدن بازارهای مالی، چارهای جز این نیست. در چنین فضایی، تحلیلگران مالی وظیفه دارند خود را با شرایط جدید وفق دهند. از سوی دیگر، تغییرات و نوسانات کوتاهمدت، اثرات خود را در بلندمدت نیز نشان خواهند داد. پس بهتر است که از ابتدا و پیش از تجاوز نوسانات از حد قابلقبول، به وجودشان پی برده و تدابیری در زمینه کنترل و مدیریت آنها اندیشیده شود. از این طریق میتوان در بلندمدت نیز به نتایجی بهتر دست یافت. در هرحال، مشکل عمده مفهوم ارزش در برابر ریسک این است که بهصورتی ایستا و بدون تجزیهوتحلیل تغییرات روزانه شرایط مالی، اقتصادی و اجتماعی، محاسبه میشود.
آزمون استرس و آزمون بازخورد
آزمون استرس برای براورد عملکرد تحت تغییرات شدید و فوقالعاده طی 10 تا 20 سال گذشته، بهکار میرود. آزمون استرس، درواقع آن دسته از اتفاقات خاص و مهم برخی مقاطع زمانی را موردتوجه قرار میدهد. معمولاً برطبق توزیع احتمالهایی که برای متغیرهای بازار فرض میشوند، رخ دادن این اتفاقات غیرممکن است. آزمون بازخورد نیز برای سنجش عملکرد براوردهای VaR در گذشته مورداستفاده قرار میگیرد. سوال ساده این آزمون عبارت است از: «چندبار، زیانی بیش از مقدار براوردی ارزش در برابر ریسک را متحمل شدهایم؟»
ارزش در برابر ریسک مشروط (C- VaR)
هدف اصلی ارزش در برابر ریسک، تعیین حداکثر زیان است، اما ارزش در برابر ریسک مشروط، تعیینکننده حداکثر زیان در شرایط نامطلوب است. و این یعنی پاسخ به این سوال که در بدترین حالت ممکن، حداکثر زیانی که شرکت متحمل خواهد شد، چقدر خواهد بود؟
نتیجهگیری
ارزش در برابر ریسک، معیاری ملموس و در دسترس است که میتواند با دیدی کلی در تعیین ریسکهای آتی، توسعه یابد. محدودیت اصلی این معیار، ایستایی آن است که بههمین علت، محققان در پی دستیابی به معیاری پویا برای آن هستند. در هر صورت، ارزش بهعنوان یکی از روشهای مدیریت ریسک، پیشرفت خوبی داشته و مدیران و تحلیلگران میبایستی توجه لازم را به آن داشته باشند.
[این مطلب توسط آقای محسن روستا برای وبلاگ انجمن علمی مدیریت ارسال شده است.]